Pożyczki dla Ukraińców

Rynek ofert pożyczkowych dość szybko reaguje na konkretne potrzeby. W związku z tym, że liczba osób zza wschodniej granicy w ostatnich miesiącach gwałtownie wzrosła, to zaistniała automatycznie konieczność zaproponowania atrakcyjnych rozwiązań finansowych. Jednym z nich jest pożyczka dla Ukraińców. Poniżej informacje na temat warunków, jakie powinny spełnić osoby z Ukrainy, aby otrzymać pożyczkę.

Pożyczki dla obywateli Ukrainy – czy to jest możliwe?

Jeszcze do niedawna rodzimy rynek finansowy był w zasadzie zamknięty dla niepolskich obywateli. Wystarczy tylko przypomnieć wymagania stawiane przez niemal wszystkich pożyczkodawców. Oprócz tak podstawowych, jak bycie osobą pełnoletnią (a czasami nawet co najmniej 21-letnią) istotne warunki to również:

• pełna zdolność do czynności prawnych,
• posiadanie ważnego dowodu osobistego z nadanym numerem PESEL,
• obywatelstwo polskie,
• zamieszkanie na terytorium Polski.

Oczywiście w obliczu powyższych oczekiwań pożyczkodawców żaden obcokrajowiec nie miał szans na pozytywną weryfikację wniosku o pożyczkę. Jednak rynek finansowy nie mógłby pozostać obojętny na nowe potrzeby. To nie tylko kwestia tysięcy obywateli ukraińskich, którzy w ostatnich latach zaczęli przybywać do Polski w celach zarobkowych, ale również reakcja na masową emigrację osób zza wschodniej granicy z powodu rosyjskiej inwazji na państwo ukraińskie. Od 24 lutego 2022 roku liczba Ukraińców gwałtownie wzrosła, ponieważ ponad 3,5 miliona uchodźców zawitało do naszego kraju (głównie to kobiety i dzieci – z drugiej strony wielu mężczyzn dotychczas rezydujących zarobkowo w Polsce ruszyło w przeciwnym kierunku, aby walczyć z najeźdźcą). W związku z tym coraz więcej pożyczkodawców wzbogaca swoje propozycje o pożyczki dla Ukraińców, w tym także zobowiązania bez karty stałego pobytu.

Szybka gotówka dla Ukraińców często pozwala na spokojnie realizować podstawowe potrzeby życiowe do czasu znalezienia jakiejś pracy, tym bardziej że wiele osób zza wschodniej granicy już do swojego kraju nie powróci. Taki zastrzyk finansowy to dobry sposób na szybkie ułożenie sobie życia w nowym miejscu.

Jak warunki pożyczek dla Ukraińców różnią się od wymagań bankowych?

Warto podkreślić, że niektórzy pożyczkodawcy już wcześniej umożliwiali obcokrajowcom zaciągnięcie pożyczki pozabankowej – tutaj można więcej przeczytać na temat pożyczki pozabankowej. Jednak trudno mówić o powszechności, skoro jednym z podstawowych wymogów jest posiadanie polskiego obywatelstwa. Warto natomiast pamiętać, że de facto każda instytucja finansowa oferująca pożyczki (lub kredyty jak to ma miejsce w przypadku banków) kieruje się swoimi indywidualnymi kryteriami w kwestii weryfikowania i oceny wypłacalności, czyli zdolności kredytowej.
Bez wątpienia najbardziej rygorystyczne warunki stawiają banki, do czego obliguje je zarówno prawo bankowe, jak i podległość wobec Komisji Nadzoru Finansowego. W związku z tym żaden obcokrajowiec bez wykazania się zdolnością kredytową na odpowiednim poziomie nie może liczyć na przyznanie kredytu. I tu ważne podkreślenie – o ile polskich potencjalnych kredytobiorców weryfikuje się poprzez bazę BIK, to wiarygodność cudzoziemców sprawdza się dzięki współpracy z zagranicznymi odpowiednikami. Można zatem skorzystać z zasobów International Bureau of Credit Histories (IBCH), a dla Ukraińców to Ukrainian Bureau of Credit Histories (UBCH).

I tu kluczowa kwestia – żaden obywatel Ukrainy nie może dostać kredytu bankowego bez karty pobytu. Oczywiście oferta kredytowa była dostępna dla Ukraińców, którzy przed wybuchem wojny już mieszkali i pracowali w naszym kraju, jednak zawsze na podstawie karty pobytu, i to wydanej na czas nieokreślony. Nawet pewne ułatwienia dla uchodźców wojennych nie dotyczą zaciąganych zobowiązań, ale np. zakładania kont bankowych i wykonywania przelewów. W kwestii procedur kredytowych niewiele się zmieniło.

Rynek pożyczek pozabankowych daje nieco więcej szans obywatelom zza wschodniej granicy, ale karta pobytu jest również wymagana, aczkolwiek w przeciwieństwie do instytucji bankowych niekoniecznie to musi być karta stałego pobytu. Warto zatem wyjaśnić, czym jest karta pobytu.

Karta czasowego lub stałego pobytu

Każdy obcokrajowiec, więc również Ukrainiec, aby złożyć wniosek o pożyczkę musi wykazać się:

•  dokumentem potwierdzającym tożsamość (np. aktualnym paszportem),
• dokumentem poświadczającym legalność pobytu na terytorium Polski, a dla obywateli spoza Unii Europejskiej to karta pobytu czasowego lub stałego, bądź też status rezydenta długoterminowego.

Od razu trzeba podkreślić, że po 24 lutym 2022 roku, a więc w związku z inwazją rosyjską na Ukrainę Polska zaczęła wydawać kartę pobytu dla obywateli Ukrainy na uproszczonych zasadach. Dlatego do nadania numeru PESEL, założenia profilu zaufanego czy uzyskania karty pobytu nie trzeba wykazać się posiadaniem paszportu biomedycznego. Honorowane są również inne dokumenty potwierdzające tożsamość jak:

• paszport niebiomedyczny wydany przed wprowadzeniem dokumentu biomedycznego,
• paszport ukraiński wewnętrzny,
• ukraińskie prawo jazdy,
• ukraiński dowód osobisty.

Co ważne, nie ma znaczenia stan dokumentu, ponieważ nawet uszkodzony i nieważny jest honorowany. Taki stan utrzymuje się przez cały czas trwania wojny w Ukrainie. Nawet brak jakichkolwiek dokumentów w tej szczególnej sytuacji daje podstawę do legalnego pobytu w Polsce przez 18 miesięcy, aczkolwiek wtedy mogą być problemy z uzyskaniem pożyczki.
Podsumowując należy stwierdzić, że karta czasowego lub stałego pobytu pozwala osobom z Ukrainy:

• podjąć legalne zatrudnienie,
• podpisywać różnego rodzaju umowy, w tym umowę o pracę,
• rozpocząć studia,
• dokonywać wszelkiego typu czynności cywilnoprawnych,
• korzystać z usług bezpłatnej opieki zdrowotnej,
• wnioskować o kredyt gotówkowy lub pożyczkę dla Ukraińca.

Co daje status rezydenta długoterminowego?

Oczywiście to właśnie rezydent długoterminowy ma największe szanse otrzymanie pożyczki. Na tym zresztą nie kończą się przywileje, ponieważ obcokrajowcy ze statusem rezydenta mogą korzystać z opieki zdrowotnej, pomocy społecznej czy edukacji na identycznym poziomie jak Polacy. Jednak osiągnięcie statusu rezydenta nie jest dostępne dla Ukraińców uciekających z kraju objętego działaniami wojennymi, a wynika to z warunków, jakie konieczne są do spełnienia. Chodzi przede wszystkim o:

• legalne przebywanie na terenie Polski przez co najmniej 5 lat,
• minimum 3-letnie otrzymywanie udokumentowanych dochodów (więc nie można pracować „na czarno”),
• posiadanie prawa do lokalu mieszkalnego (własność lub wynajem),
• znajomość języka polskiego co najmniej na poziomie B1.

Na jakich warunkach Ukraińcy mogą ubiegać się o pożyczkę?

Jak już wcześniej wspomniano obcokrajowcom generalnie trudniej uzyskać pożyczkę, co wynika nawet nie tyle z obowiązującego prawa, ale konkretnych regulaminów firm pożyczkowych. Bez wątpienia w razie problemów z odzyskaniem całej kwoty zobowiązania od pożyczkobiorcy zdecydowanie łatwiej skontaktować się z obywatelem polskim, który mieszka na terenie naszego kraju i jest pełen dostęp do jego danych niż z osobą, która w dowolnym momencie może wyjechać z Polski. To zatem kwestia wiarygodności sprawia w dużym stopniu, że pożyczkodawcy wykazują ogromną rezerwę w kwestii udzielania zobowiązań obcokrajowcom. Jednak ci nie są całkowicie pozbawieni szans na pozytywną weryfikację wniosku o pożyczkę.

Z powyższych przykładów jasno wynika, że najłatwiej mają Ukraińcy ze statusem rezydenta długoterminowego, ponieważ obowiązują ich de facto identyczne prawa jak obywateli polskich. Natomiast nawet osoby bez tego statusu (a więc najczęściej uciekinierzy wojenni) również nie są pozbawione całkowicie możliwości uzyskania zobowiązania finansowego w określonej kwocie. Kluczowe jest posiadanie karty pobytu oraz numeru PESEL. Uzyskanie jednego i drugiego nie stanowi żadnego problemu dla uchodźców z Ukrainy, ponieważ można to zrobić w urzędach na terenie całego kraju.
Inna kwestia, że z kartą pobytu i numerem PESEL zdecydowanie łatwiej znaleźć legalne zatrudnienie, a to bez wątpienia czynnik podwyższający chęć potencjalnego pożyczkodawcy do udzielenia pożyczki dla Ukraińca. Oczywiście konieczne jest konto bankowe w jednym z działających w Polsce banków. Z tym również, jak już wcześniej wspomniano, problemów być nie powinno, ponieważ propozycji dla osób z Ukrainy jest coraz więcej. Posiadanie konta bankowego to kwestia potwierdzenia tożsamości, a ponadto na podany rachunek bankowy przesyłana jest zazwyczaj kwota pożyczki.

Czy to już wszystkie warunki, jakie musi spełnić Ukrainiec, aby dostać pożyczkę? Niekoniecznie. Podobnie jak w przypadku obywateli polskich niezbędny okazuje się polski numer telefonu, aby pożyczkodawca miał również ten kanał kontaktu dostępny, a często też do potwierdzenia złożonego wniosku o pożyczkę. Oczywiście znaczenie ma wiek. Wiadomo, że pożyczki nie dostanie osoba niepełnoletnia. Natomiast w przypadku emerytów ukraińskich każdy przypadek jest rozstrzygany indywidualnie.

Podsumowując wszystko, co zostało do tej pory napisane – pożyczka dla Ukraińca jest możliwa, jeżeli obywatel zza wschodniej granicy spełnia kilka warunków:

• jest rezydentem długoterminowym lub ma kartę pobytu,
• ma numer PESEL,
• dysponuje polskim numerem telefonu oraz polskim kontem bankowym,
• ma aktywne konto mailowe,
• jest w odpowiednim wieku.

Czynnikami podnoszącymi wiarygodność okazują się ponadto:

• legalne zatrudnienie i uzyskiwanie dochodów,
• zamieszkanie na terenie Polski potwierdzone stosownym dokumentem (prawo własności lub wynajmu).

Warto jeszcze dodać, że warunki ubiegania się o zobowiązanie mogą się różnić między poszczególnymi pożyczkodawcami. Dlatego warto dokładnie czytać regulaminy, aby później nie dziwić się, że kolega dostał pożyczkę na zdecydowane korzystniejszych warunkach.

Czy dostępna jest pożyczka dla Ukraińca bez karty pobytu?

W zasadzie na podstawie powyższych rozważań można odpowiedzieć, że nie. Natomiast istnieją pewne opcje, kiedy karta pobytu nie jest wymagana. Trzeba mieć świadomość, że to dość ryzykowna opcja dla pożyczkodawcy, więc ten rodzaj pożyczki bywa trudniejszy w uzyskaniu. Przede wszystkim nie wszystkie firmy pożyczkowe decydują się na takie rozwiązanie. W zasadzie można rzec, że to rzadkość. Tak na marginesie, to należy dodać, że bez karty pobytu w ogóle nie ma co marzyć o kredycie bankowym.

Pożyczka z poręczycielem
Pierwsza opcja to pożyczka dla Ukraińców z gwarantem (żyrantem, poręczycielem). W takiej sytuacji potrzebna jest druga osoba, która bierze niejako odpowiedzialność za zobowiązanie. Oznacza to, że w razie zaprzestania spłaty przez pożyczkobiorcę, właśnie poręczyciel jest zmuszony uregulować całe zadłużenie. Oczywiście nie każdy takim gwarantem może zostać. Kluczowa okazuje się zdolność kredytowa poręczyciela – to ona daje pożyczkodawcy gwarancję spłaty zobowiązania w razie wystąpienia jakichkolwiek problemów z samym pożyczkobiorcą. W związku z tym zawsze sprawdza się wysokość otrzymywanych przez poręczyciela dochodów, jego wiek oraz sytuację w bazie BIK i bazach gospodarczych. W przypadku Ukraińców takim gwarantem mógłby być inny obywatel tego kraju, który ma status długoletniego rezydenta. Czasami też wymagane jest jeszcze jakieś inne, dodatkowe zabezpieczenie spłaty zobowiązania. Dlatego każdy potencjalny pożyczkobiorca powinien dokładnie przeczytać regulamin pożyczki oraz samą umowę pożyczkową.

Pożyczka z zastawem
Drugą opcją pożyczki dla Ukraińców okazuje się zobowiązanie z zabezpieczeniem w formie zastawu. W przypadku obywateli ukraińskich o statusie rezydenta zastawem często bywa nieruchomość, jeżeli taką posiadają na terenie Polski. Nie ma wtedy znaczenia, czy to mieszkanie, dom, działka czy może lokal usługowy. Jedynie należy być właścicielem takiej nieruchomości. Z oczywistych względów (sytuacja wojenna) zastawem nie może zostać nieruchomość znajdująca się za wschodnią granicą.
Z kolei osoby bez statusu rezydenta (i nawet jeszcze bez karty pobytu) mogą wziąć pożyczkę na zastaw w postaci samochodu, z tym że wymagałoby to kilku dodatkowych czynności – przede wszystkim przerejestrowania pojazdu. Na marginesie należy dodać, że taki wymóg dotyczy wszystkich samochodów w razie dłuższego niż 6 miesięcy przebywania w kraju należącym do Unii Europejskiej, a więc także w Polsce.
Warto dodać, że wysokość zobowiązania zależy de facto od wartości zastawu. Jednak nigdy to nie jest 100%, a z reguły 60-85%. Przykładowo, jeżeli wartość rynkowa zastawionego pojazdu wynosi 50 tys. zł, to pożyczkodawca udzieli pożyczki maksymalnie na 42,50 tys. zł. Wiele zależy od stanu technicznego pojazdu, marki, wieku. Podobnie jest z nieruchomością – i w tym wypadku pożyczka nie jest na 100% wartości zastawu. Dlatego trzeba wcześniej zorientować się, jak to wygląda w konkretnej sytuacji i na jaką maksymalnie wysokość zobowiązania można liczyć.
Ważna kwestia – przedmiot zastawu (nieruchomość czy samochód) pozostaje do dyspozycji pożyczkobiorcy przez cały czas spłaty zobowiązania. Problem zaczyna się, gdy zaniecha się regulowania zadłużenia. Wtedy zastaw, czyli zabezpieczenie pożyczki przechodzi na własność pożyczkodawcy.

Pożyczka prywatna
W zasadzie to podstawowa szansa na uzyskanie zobowiązania przez obywateli zza wschodniej granicy. Pożyczka prywatna dla Ukraińców jest opcją najłatwiej dostępną, a przy tym dającą możliwości indywidualnego uzgodnienia wszelkich szczegółów między pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. W tym przypadku zobowiązania udziela prywatny inwestor, a nie konkretna firma pożyczkowa. Oczywiście potrzebne są jakieś gwarancje. Dlatego z reguły pożyczki prywatne udziela się pod zastaw, z poręczycielem, ewentualnie na weksel. To ostatnie rozwiązanie nie dotyczy jednak obywateli ukraińskich, którzy nie mają karty pobytu lub są zbyt krótko na terenie obszaru RP.
W razie pożyczki prywatnej pod zastaw nie trzeba czekać długo na weryfikację złożonego wniosku pożyczkowego. Wystarczy jedynie przedstawić dokumenty potwierdzające prawo własności nieruchomości lub pojazdu. Dzięki temu pieniądze szybko spływają na konto pożyczkobiorcy.

Czy pożyczka online jest dostępna dla obywateli Ukrainy?

Ukraińcy mogą wnioskować o pożyczkę zarówno osobiście w placówce firmy, która nie wymaga polskiego obywatelstwa, jak i przez internet. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że większość najpopularniejszych serwisów pożyczkowych na razie ogranicza obcokrajowcom (w tym także Ukraińcom) dostęp do pożyczek gotówkowych. Natomiast kilka firm pożyczkowych wychodzi naprzeciw potrzebom rynkowym, co wyraża się w poszerzeniu oferty o pożyczki dla Ukraińców. Z kolei uzgadnianie warunków pożyczki prywatnej z reguły ma miejsce online, aczkolwiek zdarzają się także sytuacje, kiedy zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca znajdują się w tym samym mieście, a wtedy można się umówić na spotkanie w 4 oczy. Unika się wtedy pośrednictwa kuriera, który musi jakoś dostarczyć inwestorowi dokumenty osoby z Ukrainy, a obcokrajowcowi umowę do podpisu.

Jaka jest maksymalna kwota pożyczki dla Ukraińców?

Trudno podać konkretną kwotę, ponieważ zależy ona od ustaleń konkretnego pożyczkodawcy. Ogólnie można powiedzieć, że maksymalna wysokość pożyczki dla obcokrajowca wprost wynika np. z wartości zastawu lub zdolności kredytowej poręczyciela. W zasadzie to solidność gwarancji sprawia, że wierzyciel decyduje się na udzielenie zobowiązania w określonej kwocie.

Chwilówka czy pożyczka długoterminowa dla osób z Ukrainy?

W zasadzie obie opcje są dostępne. Jeżeli kwota zobowiązania okazuje się niewysoka np. na kilkaset złotych, to termin na spłatę też bywa krótki jak w tradycyjnych chwilówkach, czyli 30-90 dni. Natomiast przy wyższych sumach obowiązuje system spłaty ratalny, dzięki czemu nie trzeba się martwić, skąd w ciągu kilkudziesięciu dni zorganizować całą kwotę na uregulowanie zadłużenia – przy kilku czy kilkunastu tysiącach złotych byłoby to przecież niemożliwe. Liczba rat wynika z wysokości całego zobowiązania, a przy pożyczce prywatnej również z indywidualnych ustaleń pomiędzy stronami transakcji.

Na co Ukrainiec powinien uważać przy zaciąganiu zobowiązania?

Zasady w niczym się nie różnią w porównaniu z tymi, które obowiązują dla obywateli polskich. Każda pożyczka wiąże się z koniecznością jej spłaty według ustalonego harmonogramu. Dlatego nie należy podejmować decyzji bez wcześniejszego zastanowienia się, jak będzie wyglądało regulowanie zadłużenia w kontekście określonej sytuacji finansowej. W przypadku osób zza wschodniej granicy, które uciekły przed wojną dochodzi jeszcze ten czynnik czasowości – wiele osób nie planuje pozostania na stałe w naszym kraju. W związku z tym trzeba tak oszacować swoje możliwości spłaty, aby rzeczywiście wywiązać się z umowy pożyczkowej np. przed powrotem do kraju rodzinnego.
Druga kwestia dotyczy wyboru pożyczkodawcy. Jeżeli to ma być firma pożyczkowa, to konieczne jest sprawdzenie legalności jej działania na rynku.

Można nawet poprosić o pomoc zaprzyjaźnionego Polaka albo obywatela Ukrainy, który już od dłuższego czasu przebywa na terenie RP i całkiem dobrze komunikuje się w języku polskim. Ostrożności nigdy za wiele, o czym świadczy afera z ofertą chwilówek dla Ukraińców z zabójczą rzeczywistą roczną stopa oprocentowania w wysokości 1993,51%. Takie reklamy (i to w języku ukraińskim) pojawiały się na dworcach w marcu 2022 roku. Zawsze podstawą są zatem konkretne wskaźniki, informujące o rzeczywistych kosztach zobowiązania, harmonogram spłat i wszelkie kwestie przedstawione w umowie pożyczkowej. Dlatego jej dokładne przeczytanie przed złożeniem podpisu jest konieczne. W razie problemów językowych należy oczywiście poprosić o pomoc tłumacza.

Pożyczanie pieniędzy z niepewnego źródła zazwyczaj kończy się niedobrze dla pożyczkobiorcy. I co istotne, niepokój powinien wzbudzić brak jakichkolwiek wymagań formalnych względem osoby szukającej oferty pożyczki.
Warto też sprawdzić ofertę banków. W niektórych można znaleźć propozycje kredytów gotówkowych dla Ukraińców, ale dotyczą one wyłącznie osób z kartą stałego pobytu, dowodem tożsamości i dokumentami potwierdzającymi otrzymywane dochody. Co więcej, niektóre instytucje bankowe dodatkowo jeszcze wymagają posiadania konta osobistego w danym banku oraz potwierdzenie zamieszkania na terenie Polski. Konieczne formalności obejmują też posiadanie numeru PESEL.

Podsumowując wszystkie zasady, należy zatem zwracać uwagę na następujące kwestie:

• dokładne oszacowanie swojej sytuacji finansowej w kontekście spłaty zobowiązania w ściśle określonym harmonogramie,
• sprawdzenie legalności działania firmy pożyczkowej lub wiarygodności prywatnego inwestora (w tym drugim przypadku warto korzystać z platform internetowych z bazą prywatnych pożyczkodawców),
• przyjrzenie się dokładnie wszystkim elementom pożyczki, a zwłaszcza RRSO oraz ewentualnym dopiskom drobnym drukiem w umowie pożyczkowej,
• sprawdzenie przynajmniej kilku propozycji i porównanie warunków udzielenia zobowiązania,
• zaznajomienie się z umową pożyczkową przed złożeniem podpisu.

Pomocne kalkulatory pożyczek

Zdarza się, że koszt pożyczki dla Ukraińca jest nieco wyższy w porównaniu z propozycjami przeznaczonymi dla obywateli polskich. Trudno też liczyć na promocyjne oferty typu pierwsza darmowa pożyczka. Może to oczywiście wynikać np. z ograniczonej zdolności kredytowej, posiadania karty pobytu wyłącznie na czas określony lub innego typu braków w dokumentacji.

W każdym razie zawsze trzeba przyjrzeć się wszystkim parametrom pożyczki. I co ważne, nie ma większego znaczenia zwykłe oprocentowanie zobowiązania, które często kusi na reklamach. O tym, na jakie raty comiesięczne należy się przygotować informuje dopiero rzeczywista roczna stopa oprocentowania, która zawiera w sobie nie tylko samo oprocentowanie, ale również inne parametry jak marża, prowizja dla pożyczkodawcy oraz ewentualne opłaty dodatkowe. Sytuacja jest jasna – im niższe RRSO, tym pożyczka tańsza.

Problemem jednak bywa obliczenie wysokości RRSO. I w tym przypadku przydatne okazują się kalkulatory pożyczkowe, dzięki którym łatwo obliczyć realny koszt zobowiązania. Takie kalkulatory są dostępne online.